Pasek boczny artykułów
Główna treść artykułu
Abstrakt
W artykule podjęto problematykę edukacji i aspiracji edukacyjnych wielodzietnych ubogich kobiet. Empiryczną podstawę opracowania stanowią cząstkowe wyniki badań jakościowych zrealizowanych w latach 2013-14 i w 2017 roku w rodzinach wspieranych przez instytucjonalną pomoc społeczną. Główny nurt analiz koncentruje się wokół zagadnień autoidentyfikacji aspiracyjnych badanych (w większości słabo wykształconych i funkcjonujących poza rynkiem pracy) oraz tych wypowiedzi, które dotyczą ich stosunku do edukacji. Zarówno formułowane przez matki autoprezentacje, jak i pozostałe fragmenty wywiadów pozwalają odpowiedzieć na pytanie, jak postrzegają one własną sytuację i jak definiują swoje aktualne i potencjalne aktywności edukacyjne – zwłaszcza w kontekście
doświadczanego niedostatku (w tym przypadku istotne jest oddziaływanie wprowadzonego w 2016 r. programu „Rodzina 500 plus”) oraz własnej wielodzietności i związanych z nią obowiązków.
Wyraźna – zwłaszcza w I etapie badań – obecność wątków edukacyjnych w narracjach badanych wskazuje, że ten rodzaj aktywności jest deklaratywnie istotny dla części matek. Powrót do badanych rodzin po kilku latach pozwala poszerzyć i zobiektywizować wnioskowanie oraz oszacować, o ile zgłaszane przez badane aspiracje edukacyjne są urzeczywistniane (i przekładają się na konkretne działania), na ile zaś są jedynie wyuczonymi, niemal recytowanymi odpowiedziami, które stanowią rodzaj ochrony przed spojrzeniem na siebie jak na jednostkę ubogą i niewykształconą, a w konsekwencji (z)marginalizowaną czy wykluczoną społecznie.
Teoretyczno-metodologiczną podstawę prezentowanych analiz stanowią prace z zakresu socjologii ubóstwa, socjologicznych teorii tożsamości oraz metodologii teorii ugruntowanej.