Pasek boczny artykułów

Przesłane lip 12, 2020
Zaakceptowane lut 19, 2021
Opublikowane gru 19, 2022
Download
PDF
Statistic
Read Counter : 243 Download : 163

Główna treść artykułu

Abstrakt

Artykuł odnosi się do języka nie tylko jako narzędzia konstruowania ludzkiej seksualności, ale także akcentuje normatywny wymiar seksualnych konstrukcji za pośrednictwem języka. Teoretycznym punktem wyjścia rozważań są złożoność i wielowymiarowość języka wyrażającego
nienormatywne tożsamości seksualne. Wspólna nazwa dla osób, których seksualne oraz genderowe
praktyki oraz tożsamości wykraczają poza granice heteronormy, jest nieuchronnym i ostatecznie
nierozwiązywalnym problemem. Istnieje ogromna rozmaitość opisów, etykiet, terminów oraz rodzajów tożsamości używanych do dyskusji na temat różnorodności w obszarze orientacji seksualnych.
Negatywne stereotypy związane z określeniem homoseksualizm utożsamianym w przeszłości z dewiacją, chorobą psychiczną czy przestępstwem, zostały utrwalone w postaci językowych uprzedzeń.
Ekspozycja na homofobiczne epitetety (np. pedał, lesba) ma charakter wartościujący, funkcjonują one
jako etykiety dewianta i jako takie przyczyniają się do dehumanizacji osób homoseksualnych oraz wytworzenia wobec nich społecznego dystansu. Artykuł pokazuje, w jaki sposób osoby homoseksualne używają tych lekceważących określeń, kwestionując ich sens, przyjmując niektóre interpretacje, a odrzucając inne. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni homoseksualni wykorzystują znajomość slangowych terminów do tego, aby uzyskać dostęp, identyfikować się i utrzymywać kontakty towarzyskie z innymi członkami homoseksualnej społeczności.

Słowa kluczowe

gay and lesbian citizens, language, homophobic labels geje i lesbijki, język, homofobiczne etykiety

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować
Bieńko, M. (2022). Społeczne tworzenie tożsamości seksualnej w heteronormatywnej praktyce językowej. Dyskursy Młodych Andragogów, (22), 343–356. https://doi.org/10.34768/dma.vi22.606

Bibliografia

  1. Allport G. (1958),The nature of prejudice, Addison-Wesley Publishing Company, New York.
  2. Bachtin M. (1986),Estetyka twórczości słownej, tłum. D. Ulicka, PIW, Warszawa.
  3. Baker P. (2002), Fantabulosa: a dictionary of polari and gay slang, Continuum, London.
  4. Bauman Z. (1995), Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesna wieloznaczność, PWN, Warszawa.
  5. Bauman Z. (2004), Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo „Sic!”, Warszawa.
  6. Berger P., Luckmann T. (1983), Społeczne tworzenie rzeczywistości, tłum. J. Niżnik, PIW, Warszawa.
  7. Bernstein B. (1980), Socjolingwistyka a społeczne problemy kształcenia, tłum. K. Biskupski, w: Język i społeczeństwo, M. Głowiński (red.), Czytelnik, Warszawa, s. 83-119.
  8. Biedroń R. (2007), Tęczowy elementarz: czyli (prawie) wszystko, co chcielibyście wiedzieć o gejach i lesbijkach, Wydawnictwo AdPublik, Warszawa.
  9. Bieńko M. (2019), „Pedał” i „lesba” jako społeczne pojęcia życia codziennego. Heteroseksualne uprzedzenia językowe dotyczące gejów i lesbijek, „InterAlia. Pismo poświęcone studiom queer/ InterAlia. A Journal of Queer Studies”, nr 14, s. 86-102.
  10. Bieńko M. (2020), Etykiety „pedał” i „lesba” w heteronormatywnej rzeczywistości społecznej. Próba analizy, „Przegląd Socjologiczny”, nr 69(2), s. 113-141.
  11. Boswell J. (2006), Chrześcijaństwo, tolerancja społeczna i homoseksualizm. Geje i lesbijki w Europie Zachodniej od początku ery chrześcijańskiej do XIV wieku, tłum. J. Krzyszpień, Zakład Wydawniczy Nomos, Kraków.
  12. Bourdieu P. (1991), Language and symbolic power, tłum. G. Raymond, M. Adamson, Polity Press, Cambridge.
  13. Bourdieu P. (2004), Męska dominacja, tłum. L. Kopciewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
  14. Burke P. (2015), Społeczna historia języka, tłum. M. Wendland, w: Historia idei komunikacji, M. Wendland (red.), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2015, s. 31-80.
  15. Butler J. (2008), Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości, tłum. K. Krasuska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  16. Butler J. (2010), Walczące słowa. Mowa nienawiści i polityka performatywu, tłum. A. Ostolski, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
  17. Cameron D., Kulick D. (2003), Language and sexuality, Cambridge University Press, Cambridge.
  18. Centrum Badania Opinii Społecznej (2007), Społeczna percepcja przemocy werbalnej i mowy nienawiści. Komunikat z badań (BS/74/2007), CBOS, Warszawa.
  19. Colemen-Fountain E. (2014), Lesbian and gay youth and the question of labels, „Sexualities”, nr 17(7), s. 802-817.
  20. Dąbrowa E. (2014), Kim jest dziś Inny w Polsce, w: Spoglądając na stereotyp, R. Kusek, J. Sanetra-Szeliga (red.), Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków, s. 13-31.
  21. Dante Alighieri (2017), Boska Komedia, tłum. E. Porębowicz, Wydawnictwo GREG, Warszawa.
  22. De Beauvoir S. (2009),Druga płeć, tłum. G. Mycielska, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa.
  23. Douglas M. (2007), Czystość i zmaza, tłum. M. Bucholc, PIW, Warszawa.
  24. Dover K.J. (2011), Stosunek Greków do seksualności, tłum. R. Matuszewski, w: Antropologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów, W. Lengauer, L. Trzcionkowski, P. Majewski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 525-537.
  25. Durkheim É. (2000), Zasady metody socjologicznej, tłum. J. Szacki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  26. Dyer R. (2002), The culture of queers, Routledge, London and New York.
  27. Dyszak A.S. (2015), O zapisanym słownictwie mniejszości seksualnych, „Etnolingwistyka”, nr 27, s. 201-220.
  28. Fasoli F., Paladino M.P., Carnaghi A., Jetten J., Bastian B., Bain P.G. (2016), Not “just words”: Exposure to homophobic epithets leads to dehumanizing and physical distancing from gay men, „European Journal of Social Psychology”, nr 46(2), s. 237-248.
  29. Foucault M. (1995), Historia seksualności, tłum. B. Banasiak, T. Komendant, K. Matuszewski, Czytelnik, Warszawa.
  30. Grabias S. (1994), Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii, Wydaw nictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
  31. Hammack P.L., Frost D.M., Hughes S.D. (2018), Queer intimaces: A new paradigm for the study of relationships diversity, „The Journal of Sex Research”, nr 56(4-5), s. 556-592. DOI: 10.1080/00224499.2018.1531281.
  32. Honneth A. (2012), Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktu społecznego, tłum. J. Duraj, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków.
  33. Irigaray L. (2007), Je, Tu, Nous. Toward a culture of difference, Routledge, New York and London.
  34. Katz J.N. (2007), The invention of heterosexuality, The University of Chicago Press, Chicago and London.
  35. Koch M. (2008), Language and gender research from a queer linguistic perspective: A critical evaluation, VDM Verlag, Saarbrücken.
  36. Kosofsky Sedgwick E. (2005), Męskie pragnienie homospołeczne i polityka seksualności, tłum. A. Ostolski, „Krytyka Polityczna”, nr 9-10, s. 176-186.
  37. Lachowska K., Pielużek M. (2018),„Lesby” i „pedały” – konteksty komunikacyjne związane ze środowiskami LGBT wśród użytkowników Internetu, w: Communication Design. Antologia,
  38. M. Wszołek, M. Pielużek (red.), Wydawnictwo Libron, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 631-664.
  39. Leap W.L. (1996), Word’s out: gay men’s english, University of Minnesota Press, Minneapolis.
  40. Marinucci M. (2019), What’s in a name?, „Journal of Homosexuality”, May 10, s. 1-8. DOI: 10.1080/00918369.2019.1610633.
  41. Marody M. (1987), Technologie intelektu. Językowe determinanty wiedzy potocznej i ludzkiego działania, PWN, Warszawa.
  42. Mayer H. (2005), Odmieńcy, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa.
  43. Merton R.K. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  44. Mills Ch.W. (1940), Situated actions and vocabularies of motive, „American Sociological Review”, nr 5, s. 904-913.
  45. Nowak T.Ł. (2016), Gdzie jest gej? O (nazwach) przestrzeni w pierwszych polskich pismach gejowskich, „Dziennikarstwo i Media”, nr 7, s. 173-185.
  46. Oczko P. (2008), Dlaczego nie chcę pisać o staropolskich samcołożnikach? Przyczynek do archeologii gay studies w Polsce, „Teksty Drugie”, nr 5, s. 32-50.
  47. Omyliński J. (2012), Kod seks-czatów i slang gejów. Tajemny język branży, https://natemat.pl/4759,kod-seks-czatow-i-slang-gejow-tajemny-jezyk-branzy, 14.06.2020.
  48. Ostolski A. (2007), Spiskowcy i gorszyciele. Judaizowanie gejów w polskim dyskursie prawicowym, w: Jak się dzielimy i co nas łączy? Przemiany wartości i więzi we współczesnym społeczeństwie polskim, M. Głowacka-Grajper, E. Nowicka (red.), Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków, s. 156-178.
  49. Plummer K. (1984), Sexual diversity: a sociological perspective, w: The Psychology of Sexual Diversity, K. Howelles (red.), Basil Blackwell, Oxford, s. 219-252.
  50. Rejter A. (2013), Płeć – język – kultura, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
  51. Rubin G. (2004), Rozmyślając o seksie: zapiski w sprawie radykalnej teorii polityki seksualności, „Lewą Nogą”, nr 16, s. 164-224.
  52. Seidman S. (2012), Społeczne tworzenie seksualności, tłum. P. Tomanek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  53. Sikora T. (2007), Odmieńcy/Śmieci, s. 45-62, https://www.nck.pl/upload/archiwum_kw_files/artykuly/4._tomasz_sikora_-_odmiecy_-_smieci.pdf, 4.06.2020.
  54. Simmel G. (2006), Obcy, tłum. M. Łukasiewicz, w: Most i drzwi, G. Simmel, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 204-212.
  55. Slaatten H., Anderssen N., Hetland J. (2014), Endorsement of male role norms and gay-related name-calling, „Psychology of Men & Masculinity”, nr 15, s. 335-345.
  56. Witkowski M. (2005), Lubiewo, Korporacja Ha!art, Kraków.
  57. Wyrobisz A. (2007), Tolerancja, nietolerancja i przesądy w Europie średniowiecznej i nowożytnej. Badania nad historią homoseksualizmu, stosunkiem społeczeństwa do homoseksualizmu i udziałem homoseksualistów w kulturze, „Przegląd Historyczny”, nr 98/3, s. 383-395.
  58. Znaniecki F. (1990), Studia nad antagonizmem do obcych, w: Współczesne narody, F. Znaniecki (red.), Wydawnictwo PWN, Poznań, s. 265-358.