Główna treść artykułu
Abstrakt
Celem badania jest analiza związku pomiędzy poczuciem własnej skuteczności a postrzeganymi pozytywnymi zmianami w funkcjonowaniu studentów podczas pandemii COVID-19 przy uwzględnieniu moderacyjnej roli orientacji pozytywnej. W badaniu wzięło udział 267 studentów, którzy wypełnili: Skalę Uogólnionej Własnej Skuteczności (GSES), Skalę Postrzeganych Pozytywnych Zmian w Funkcjonowaniu Studentów Podczas Pandemii COVID-19 (SPPZwFS) i Skalę Orientacji Pozytywnej (SOP). Do zbadania powiązań między zmiennymi wykorzystano analizę korelacji i moderacji. Uzyskane rezultaty z badań wskazują na moderacyjną rolę orientacji pozytywnej w związku pomiędzy poczuciem własnej skuteczności a postrzeganymi pozytywnymi zmianami w funkcjonowaniu podczas pandemii COVID-19 u studentów. Ustalono siedem modeli moderacyjnych, które okazały się istotne statystycznie.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Bibliografia
- Akin, A. i Kurbanoglu, I.N. (2011) Relationships between math anxiety, math attitudes, and self-efficacy: A structural equation model. Studia Psychologica, 53(3), 263-273.
- Alessandri, G., Caprara, G.V. i Tisak, J. (2012) The unique contribution of positive orientation to optimal functioning: Farther explorations. European Psychologists, 17, 44-54.
- Aristovnik, A., Keržič, D., Ravšelj, D., Tomaževič, N. i Umek, L. (2020) Impacts of the COVID-19 pandemic on life of higher education students: A globalperspective. Sustainability [online],12(20). Dostępny na: https://doi.org/10.3390/su12208438.
- August, R. i Dapkewicz, A. (2021) Benefit finding in the COVID-19 pandemic: College students’ positive coping strategies. Journal of Positive School Psychology, 5(2), 73-86.
- Bandura, A. (1994) Self-Efficacy. W: V.S. Ramachaudran (red.) Encyclopedia of human behavior Vol 4. New York: Academic Press, 80.
- Bartkowiak, A. i Karmolińska-Jagodzik, E. (2021) Relacje młodych ludzi (18-25) z ich rodzicami w czasie pandemii COVID-19. Społeczeństwo. Edukacja. Języki [online], 13, 185-206. Dostępny na: https://doi.org/10.19251/sej/2021.13(12).
- Caprara, G.V. (2010) W kierunku integracji teorii cech i społeczno-poznawczej. Współczesne badania nad przekonaniem o własnej skuteczności: podejściemodułowe. W: S. Nowosad i B. Żurek (red.) Barwy nauki. Nowoczesne technologie ICT w upowszechnianiu osiągnięć nauki.Lublin: TN KUL, 315-335.
- Caprara, G.V., Alessandri, G. i Caprara, M. (2018) Associations of positive orientation with health and psychosocial adaptation: A review of findings and perspectives. Asian Journal of Social Psychology [online], 22(2), 126-132. Dostępny na: https://doi.org/10.1111/ajsp.12325.
- Caprara, G.V., Alessandri, G., Eisenberg, N., Kupfer, A., Yamaguchi, S., Fukusawa, A., Steca, P., Caprara, M.G. i Abela, J.R. (2012a) The Positivity Scale. Psychological Assessment [online], 24(3), 701-712. Dostępny na: https://doi.org/10.1037/a0026681.
- Caprara, G.V., Alessandri, G., Trommsdorff, G., Heikamp, T., Yamaguchi, S. i Suzuki, F. (2012b) Positive orientation across three cultures. Journal of Cross-Cultural Psychology, 43, 77-83.
- Caprara, G.V., Steca, P., Alessandri, G., Abela, J.R. i McWhinni, C.D. (2010) Positive orientation: Exploration on what is common to life satisfaction, self-esteem, and optimism. Epidemiology and Psychiatric Sciences, 19, 63-71.
- Carranza Esteban, R.F., Mamani-Benito, O., Caycho-Rodriguez, T., Lingán-Huamán, S.K. i Ruiz Mamani, P.G. (2022) Psychological Distress, Anxiety, and Academic Self-Efficacy as Predictors of Study Satisfaction Among Peruvian University Students During the COVID-19 Pandemic. Frontiers in Psychology [online], 13. Dostępny na: https://doi.org/10.3389/fpsyg.
- 2022.809230.
- Chodkowska, M., Kazanowski, Z., Parchomiuk, M. i Szabała, B. (2021) Konsekwencje edukacji zdalnej w ocenie studentów kierunków społecznych i humanistycznych raport z badań [online]. Dostępny na: https://phavi.umcs.pl/at/attachments/2021/1221/073929-raport-2-studenci-21.pdf [6.08.2022].
- de Haas, M., Faber, R. i Hamersma, M. (2020) How COVID-19 and the Dutch “intelligent lockdown” change activities, work, andtravel behaviour: evidence from longitudinal data in the Netherlands. Transportation Research Interdisciplinary Perspectives [online], 6, 1-11. Dostępny na: http://doi.org/10.1016/j.trip.2020.100150.
- Długosz, P. (2020) Nurotyczne pokolenie koronawirusa? Raport z II fali badań krakowskichstudentów [online]. Dostępny na: ifis. up. krakow. pl. https://ifis. up. krakow. pl/wp-content/uploads/sites/9/2020/06/Raport-z-II-fali-bada%C5%84-student%C3%B3w-UP-.pdf [13.08.2021].
- Długosz, P. (2021) Trauma pandemii COVID-19 w polskim społeczeństwie. Kraków: Wydawnictwo CEDEWU.
- Gabryś, A., Boczkowska, M. (2021) Difficulties perceived by Polish academic teachers in connection with the COVID-19 pandemic – predictive role of resilience. Culture and Education [online], 2(132), 115-130. Dostępny na: http://doi.org/10.15804/kie.2021.02.08.
- Ghanizadeh, A. (2022) Higher education amid COVID-19 pandemic: contributions from resilience, positive orientation and grit. Journal of Applied Research in Higher Education [online], 14(4), 1670-1685. Dostępny na: https://doi.org/10.1108/JARHE-05-2021-0189.
- Goral, A. i Zdun-Ryżewska, A. (2022) Cechy osobowości, orientacja sprawcza i wspólnotowa a wypalenie w nauce zdalnej studentów różnych lat, PsyArXiv [online]. Dostępny na: http://doi.org/10.31234/osf.io/nkmgh.
- Folkman, S. i Moskowitz, J.T. (2007) Positive affect and meaning-focused coping duringsignificant psychological stress. W: M. Hewstone, H.A.W. Schut, J.B.F. De Wit, K. Van Den Bos, i M.S. Stroebe (red.) The scope of social psychology: Theoryand applications [online]. London: Psychology Press, 193-208. Dostępny na: https://doi.org/10.4324/9780203965245.
- Hayes, A.F. (2013) Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis. A regression-based approach. New York: The Guilford Press.
- Honicke, T. i Broadbent, J. (2016) The influence of academic self-efficacy on academic performance: a systematic review. Educational Research and Reviews [online], 17, 63-84. Dostępny na: http://doi.org/10.1016/j.edurev.2015.11.002.
- Iwańska, M. (2020) Wyzwania edukacyjne podczas pandemii w opinii studentów pracy socjalnej. W: N.G. Pikuła, K. Jagielska i J.M. Łukasik (red.) Wyzwania dla edukacji w sytuacji pandemii COVID-19. Kraków: Wydawnictwo Scriptum, 135-150.
- Jakobsen, M. i Rasmus, J. (2015) Common method bias in public management studies. Interna tional Public Management Journal, 18, 3-30.
- Juczyński, Z. (2001) Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP.
- Kochan, I., Lewczuk, J. i Walczak, A. (2021) Satysfakcja z życia studentów w czasie edukacji zdalnej w Polsce a deklarowana wiara w Boga. Rocznik Teologiczny [online], LXIII(3), 1047-1068. Dostępny na: http://doi.org/10.36124/rt.2021.35.
- Kulawska, E. (2021) Kształcenie zdalne, poziom stresu i dobrostan psychiczny studentów pedagogiki w pierwszej fazie pandemii choroby COVID-19. Forum Pedagogiczne [online], 11(2), 149-166. Dostępny na: http://doi.org/doi:10.21697/fp.
- 2021.2.11.
- Kupcewicz, E., Mikla, M., Kadučáková, H., Grochans, E., Valcarcel, M.D.R. i Cybulska, A.M. (2022a) Correlation between Positive Orientation and Control of Anger, Anxiety and Depression in Nursing Students in Poland, Spain and Slovakia during the COVID-19 Pandemic. International Journal of Environmental Research and Public Health [online], 19(4). Dostępny na: https://doi.org/10.3390/ijerph19042482.
- Kupcewicz, E., Mikla, M., Kadučáková, H., Grochans, E., Wieder-Huszla, S. i Jurczak, A. (2022b) Self-efficacy and fatigue perceived by nursing students in Poland, Spain and Slovakia during the COVID-19 pandemic. European Review for Medical and Pharmacological Sciences [online], 26(10), 3771-3786. Dostępny na: https://doi.org/10.26355/eurrev_2022 05_28874.
- Łaguna, M., Oleś, P. i Filipiuk, D. (2011) Orientacja pozytywna i jej pomiar: polska adaptacja Skali Orientacji Pozytywnej. Studia Psychologiczne [online], 49(4), 47-54. Dostępny na: https://doi.org/10.2478/v10167-010-0035-7.
- Maher, J.P., Hevel, D.J., Reifsteck, E.J. i Drollette, E.S. (2021) Physical activity is positively associated withcollege students’ positive affect regardless of stressful life events duringthe COVID-19 pandemic. Psychology of Sport and Exercise [online], 52. Dostępny na: https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2020.101826.
- Misca, G. i Thornton, G. (2021) Navigating the Same Storm but Not in the Same Boat: Mental Health Vulnerability and Coping in Women University Students During the First COVID-19 Lockdown in the UK. Frontiers in Psychology [online], 12. Dostępny na: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.648533.
- Oleś, P. (2003) Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Scholar.
- Oleś, P.K., Alessandri, G., Oleś, M., Bąk, W., Jankowski, T., Łaguna, M. i Caprara, G.V. (2013) Positive orientation and generalized self-efficacy. Studia Psychologica, 55, 1, 47-59.
- Parra, R. i Mireya, R. (2020) Depression and meaning of life in university students in times of pandemic. International Journal of Educational Psychology, 9(3), 223-242.
- Poulin, M.J., Silver, R.C., Gil-Rivas, V., Holman, E.A. i McIntosh, D.N. (2009) Finding social benefits after a collective trauma: Perceiving societal changes and well-being following 9/11. Journal of Traumatic Stress [online], 22(2), 81-90. Dostępny na: https://doi.org/10.1002/jts.20391.
- Romaniuk, M.W. i Łukasiewicz-Wieleba, J. (2020) Raport z badań. Zdalna edukacja kryzysowa w APS w okresie pandemii COVID-19 [online]. Dostępny na: http://www.aps.edu. pl/media/2392732/raport-z-badania-zdalna-eukacja-kryzysowa-w-
- aps-w-okresie-pandemiicovid-19.pdf [12.08.2021].
- Romaniuk, M.W. i Łukasiewicz-Wieleba, J. (2021) Zdalna edukacja kryzysowa w APS w okresie pandemii COVID-19. Z perspektywy rocznych doświadczeń. Raport z badań [online]. Dostępny na: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/19833/Raport%20z%20badania%20Zdalna%20edukacja%20kryzysowa%20w%20APS%20w%20okresie%20 pandemii%20COVID-19.%20Z%20perspektywy%20rocznych%20do%20wiadcze%20..pdf?sequence=1 [13.08.2022].
- Schneider, M. i Preckel, F. (2017) Variables associated with achievement in higher education: A systematic review of meta-analyses. Psychological Bulletin [online], 143(6), 565-600. Dostępny na: https://doi.org/10.1037/bul0000098.
- Sobol-Kwapińska, M. (2014) Orientacja pozytywna – koncepcje teoretyczne i przegląd badań. Studia Psychologiczne, 52(1), 77-90.
- Soklaridis, S., Lin, E., Lalani, Y., Rodak, T. i Sockalingam, S. (2020) Mental health interventions and supports during COVID-19 and other medical pandemics: a rapid systematic review of the evidence. General Hospital Psychiatry, 66,133-146.
- Talsma, K., Robertson, K., Thomas, C. i Norris, K. (2021) COVID-19 Beliefs, Self-Efficacy and Academic Performancein First-year University Students: Cohort Comparison and Mediation Analysis. Frontiers in Psychology [online], 12. Dostępny na: https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.643408.
- Tedeschi, R.G. i Calhoun, L.G. (1996) The post-traumatic growth inventory; Measuring the positive legacy of trauma.Journal of Traumatic Stress, 9, 455-479.
- Violanti, J.M. (2000) Scripting trauma; the impact of pathogenic intervention. W: J.M. Violanti, D. Paton i C. Dunning (red.) Posttraumatic stress intervention; challenges, issues, and perspectives. Illinois: Ch.C. Thomas Publisher, 153-165.
- Waligóra, A. (2021) Dydaktyka zdalna w czasach pandemii COVID-19 – opinie studentów, wnioski, implikacje praktyczne. Raport z badań. Kultura i Edukacja [online], 3(133), 117-133. Dostępny na: https://doi.org/10.15804/kie[6.03.2021].
- Wang, C. i Zhao, H. (2020) The Impact of COVID-19 on Anxiety in Chinese University Students. Frontiers in Psychology[online], 11, 1168. Dostępny na: http://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.01168.
- Wilczewski, M., Gorbaniuk, O. i Giuri, P. (2021) The Psychological and Academic Effects of Studying From the Home and Host Country During the COVID-19 Pandemic. Frontiers in Psychology [online], 12. Dostępny na: http://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.644096.
- Yildiz, E. (2021) Posttraumatic growth and positive determinants in nursing students after COVID-19 alarm status: A descriptive cross-sectional study. Perspectives in Psychiatric Care [online], 57(4), 1876-1887. Dostępny na: http://doi.org/10.1111/ppc.12761.