Główna treść artykułu
Abstrakt
Celem artykułu jest ukazanie zmian zachodzących w szkolnictwie wyższym pod naporem nowych potrzeb i oczekiwań społecznych. Podstawową perspektywą oglądu tych zmian są przeobrażenia w obszarze pracy, co ma związek z gospodarką opartą na wiedzy i dynamiką postępu technologicznego. Omówienie wspomnianych zagadnień jest podstawą do podjęcia problemu ewolucji systemów edukacji i kluczowych strategii zorientowanych na zdobycie nowych umiejętności umożliwiających realizację ścieżek kariery zawodowej, adekwatnych do zachodzących przeobrażeń.
W tym kontekście usytuowany został fenomen całożyciowego uczenia jako wymóg cywilizacyjny na globalną skalę oraz idea adekwatności edukacyjnej, którą powiązać można z personalizacją kształcenia i zwiększoną indywidualną odpowiedzialnością za przebieg ścieżki edukacyjnej i kariery zawodowej. Wszystkie te analizy stanowią podbudowę do przedstawienia przewodniej myśli tego artykułu
dotyczącej ścierania się różnych koncepcji nowoczesnej uczelni i do poszukiwania odpowiedzi na pytanie o to, jak powiązać autonomię uczelni i swobodę prowadzenia badań naukowych budujących tożsamość uniwersytetów z narastającą presją oczekiwań rynku i budowania kariery zawodowej, jak połączyć tradycyjną kulturę akademicką z kulturą korporacyjną. W artykule przedstawione zostały różne stanowiska w tej kwestii. Jako przykład zachodzących zmian zostało pokazane upowszechnianie mikrokredencjałów i konsekwencje ich zastosowań w różnicowaniu stanowisk w kluczowych dla tożsamości uniwersytetu kwestiach.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Bibliografia
- Alheit, P. (2009) Całożyciowe uczenie się i kapitał społeczny. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 4(48), 7-23.
- Altbach, A., Reisberg, L. i Rumley, L. (2009) Trends in Global Higher Education. Tracking an Academic Revolution. Paris: UNESCO 2009 World Conference on Higher Education.
- Aoun, J.E. (2017) Robotproof higher education in the age of artificial intelligence. Cambridge: The MIT Press.
- Baker, D.P. (2009) The Invisible Hand of World Education Culture: Thoughts for Policy Makers. W: G. Sykes, B. Schneider i D.N. Plank (red.) Handbook of Education Policy Research. New York, London: Routledge, 958-969.
- Brzeziński, J.M. (2004) O osobliwościach uniwersyteckiego kształcenia. W: W. Ambrozik i K. Przyszczypkowski (red.) Uniwersytet. Społeczeństwo. Edukacja. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 52-60.
- Carnevale, A.P., Gulish, A. i Strohl, J. (2018) Educational Adequacy in the TwentyFirst Century. The Century Foundation [online]. Dostępny na: https:tcf.org/content/report/educationaladequacy-twenty-first [17.06.2019].
- Commision on Creating the Next in Education, Georgia Tech. Commitment #2040 (2018) Deliberate Innovation Lifetime Education. Final Report [online]. Dostępny na: https://provost.gatech.edu/sites/default/files/documents/deliberate_innovation_lifetime_education.pdf [29.06.2019].
- Dellarocas, Ch. (2018) Higher Education in a World Where Students Never Graduate, Inside Higher Ed. [online]. Dostępny na: https://inside-highered.com/node/7108 [9.07.2019].
- Drozdowski, R. i Flis, M. (2015) Strategie dydaktyki uniwersyteckiej. Nowatorstwo czy rutyna, „Bildung” czy tylko przekaz informacji? Relacja mistrz – uczeń. W: P. Sztompka i K. Matuszek (red.) Idea uniwersytetu. Reaktywacja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 113-127.
- European Centre for Development of Vocational Training (Cedefop) (2022) Microcredentials for labour marketeducation and training: first look at mapping microcredentials in European labour – market – related education, training and learning: takeup, characteristics and functions. Luxemburg: Publications Office [online], 87. Dostępny na: https:// cedefop.europa.eu/files5587_en.pdf [23.01.2023].
- Georgia Tech, Office of Provost [online]. Dostępny na: https://provost.gatech.edu/discoveringdrivers-change-higher-education-executive-summary [7.09.2021].
- Global Higher Education Experts (2020) The Recent Rise of MicroCredential [online]. Dostępnyna: https://www.qs.com/the-recent-rise-of-micro-credentials/ [7.09.2021].
- Marody, M. (2015) O społecznym zakorzenieniu kultury uniwersytetu. W: P. Sztompka i K. Matuszek (red.) Idea uniwersytetu. Reaktywacja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,135-140.
- Marody, M. i Lewicki, L. (2010) Przemiany ideologii pracy. W: J. Kochanowicz i M. Marody (red.) Kultura i gospodarka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 85-128.
- McKinsey Global Institute (2017) Jobs Lost, Jobs Gained: Workforce Transitions in a Time of Automation [online]. Dostępny na: https://www.mckinsey.com/~/media/ BAB489A30B724BECB5DEDC41E9BB9FAC.ashx [28.09.2018].
- Melosik, Z. (2009)Uniwersytet i społeczeństwo. Dyskursy wolności, wiedzy i władzy.Kraków: Impuls.
- Ministerstwo Edukacji i Nauki (2022) Zarządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 23 lutego 2022 r. w sprawie powołania Zespołu doradczego do spraw mikropoświadczeń w obszarze szkolnictwa wyższego [online]. Dostępny na: https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-resortowe/powolanie-zespolu-doradczego-do-spraw-mikroposwiadczen-w-obszarze-3598826
- 9 [12.06.2023].
- Rada Unii Europejskiej (2022) Zalecenie Rady z dnia 22 czerwca 2022 r. w sprawie europejskiego podejścia do mikropoświadczeń na potrzeby uczenia się przez całe życie i za trudnial ności [online]. Dostępny na: https://eur lex.europa.eu/legal-content/ PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32022H0627(02) [14.10.2022].
- Rosa, M. i Wanat, L. (2013) Paradoks uniwersytetu III generacji – instytucja versus wspólnota akademicka? W: D. Burawski (red.) Uniwersytet trzeciej generacji. Stan i perspektywy rozwoju. Poznań: Europejskie Centrum Wsparcia Przedsiębiorczości, 13-23.
- Smith, P. (2018) Free – Range Learning in the Digital Age. The Emerging Revolution in College, Career and Education. New York: Select Books.
- Solarczyk-Ambrozik, E. (2018) Całożyciowe uczenie się jako idea edukacyjna, polityka, strategie działań i zmieniający się krajobraz rzeczywistości. Studia Edukacyjne, 51, 23-39.
- Solarczyk-Ambrozik, E. (2021a) Uniwersytety wobec przemian pracy i globalnej kultury edukacyjnej. Od University Lifelong Learning (ULLL) do Lifelong Learning Universities ( LLLU). Teologia i Moralność, 16, 1(29), 43-59.
- Solarczyk-Ambrozik, E. (2021b) Dorosły uczeń w świecie cyfrowej transformacji i nowym ekosystemie uczenia się. Colloquium, 4(44), 221-234.
- Stęchły, W. i Chmielecka, E. (2021) Czym są microcredentials? Rozmowy przy drugiej kawie. Gazeta SGH [online]. Dostępny na: https://gazeta.sgh.waw.pl/konferencje-debaty-spotkania/rozmowy-przy-drugiej-kawie-czym-sa-microcredentials? [10.06.2023].
- Sztompka, P. (2015) Uniwersytet współczesny: zderzenie dwóch kultur. W: P. Sztompka i K. Ma tuszek (red.) Idea uniwersytetu. Reaktywacja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 17-33.
- Thomas, D. i Brown, J.S. (2011) A New Culture of Learning. Cultivating the Imagination For a World of ConstantChange. Create Space Independent Publishing Platform.
- Twardowski, K. (2011) O dostojeństwie Uniwersytetu. Poznań, Uniwersytet Poznański MCMXXXIII. Reprint oryginalnego wydania z 1933. Poznań: Wydawnictwo UAM.
- UNESCO (2021)Moving towards a common language on microcredentials. UNESCO Webinar [online]. Dostępny na: https://en.unesco.org/sites/default/files/common-language-micro--credentials-webinar-cn.pdf [7.12.2021].
- Usher, R., Bryant, I. i Johnston, R. (1997) Adult Education and Postmodern Challenge. Learning Beyond the Limits. London, New York: Routledge.
- World Economic Forum (2018) Towards Reskilling Revolution. A Future Jobs for All [online]. Dostępny na: http://www3.weforum.org/docs/WEF_FOW_Reskilling_ Revolution.pdf [7.12.2018].
- World Economic Forum (2020) The Future Work is Here [online]. Dostępny na: https://www.weforum.org/agenda/2020/05/the-future-of-work-is-here-5-ways-to-reset-labour-marketsafter-coronavirus-recovery [16.12.2020].
- World Economic Forum (2023) Future of Jobs Report[online]. Dostępny na: https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future-ofJobs_2023.pdf [14.06.2023].
- Woźnicki, J. (2015) Uniwersytet jako kreacja instytucjonalna ambicji twórców i oczekiwań interesariuszy – w kierunku zmiany nieniszczącej. W: P. Sztompka i K. Matuszek (red.) Idea uniwersytetu. Reaktywacja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 227-236.
- Zintegrowany System Kwalifikacji, Czym jest ZSK?[online]. Dostępny na: https://kwalifikacje.edu.pl/czym-jest-zsk/[23.05.2023].
- Zuziak, W. (2015) O powinnościach uniwersytetu. W: P. Sztompka i K. Matuszek (red.) Idea uniwersytetu. Reaktywacja. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 55-67.