Oczekiwania pokolenia Z wobec edukacji zdalnej na poziomie kształcenia wyższego

Abstrakt

Kształcenie na poziomie wyższym podlega ciągłym zmianom, na które wpływ mają zarówno czynniki zewnętrzne, czyli zmiany demograficzne, pokoleniowe, globalizacja, postęp technologiczny, jak i wewnętrzne, między innymi wykorzystywane formy i metody kształcenia, sposób zarządzania instytucją. W ostatnich latach jedną z kluczowych zmian w kształceniu na poziomie wyższym, na którą wpływ miały zarówno czynniki wewnętrzne, jak i zewnętrzne, było upowszechnienie edukacji zdalnej, spowodowane pandemią koronawirusa, co pod wieloma względami było wyzwaniem dla organizatorów kształcenia, wykładowców, a także studentów. Nieprzygotowanie uczestników obu stron procesu kształcenia do zaistniałej nagle sytuacji skutkowało licznymi błędami, których konsekwencje miały znaczenie dla jakości kształcenia, ale także dla kondycji psychicznej studentów. Obecnie forma zdalna jest wykorzystywana jako wspomagająca lub podstawowa forma kształcenia, dlatego tak istotne jest badanie czynników mających znaczenie dla jej jakości. Dodatkowo współcześni studenci należą do pokolenia Z, co również determinuje wprowadzenie zmian w podejściu do nauczania.

Prezentowane wyniki badań powstały na podstawie opinii 261 studentów reprezentujących pokolenie Z, na temat realizowania kształcenia wyższego w formie zdalnej oraz potrzeb studentów w zakresie radzenia sobie z różnego rodzaju trudnościami wynikającymi ze studiowania zdalnego. Na podstawie przeprowadzonych badań ilościowych, zawierających pytania kwestionariuszowe oraz otwarte, można stwierdzić, że przedstawiciele pokolenia Z, studiując w trybie zdalnym, najbardziej odczuwali trudności edukacyjne. Wynikały one z konieczności zwiększenia nakładu pracy własnej w stosunku do kształcenia stacjonarnego oraz z formy podającej, stosowanej przez wykładowców bez względu na rodzaj zajęć. Studenci odczuwali równie mocno trudności społeczne spowodowane brakiem bezpośredniego kontaktu z wykładowcami i innymi studentami. Kształcenie w trybie zdalnym generowało również trudności natury psychicznej. W związku z tym studenci oczekiwali wsparcia merytorycznego i emocjonalnego wykładowców, ale także innych specjalistów między innymi psychologów, mentorów, doradców kariery. Oczekiwali również przedstawienia i respektowania przez wykładowców określonych zasad studiowania i oceny. Wśród czynników mających największe znaczenie dla zwiększenia zaangażowania studentów w studiowanie badani uznali zmianę podejścia wykładowców do dydaktyki. Postulowali stosowanie aktywizujących metod w nauczaniu zdalnym, wykorzystywanie interaktywnych mediów cyfrowych, wskazywanie na praktyczne zastosowanie przekazywanej wiedzy teoretycznej, stwarzanie możliwości łączenia studiów z rynkiem pracy, partnerskie podejście wykładowców, a także stosowanie pozytywnych wzmocnień przez wykładowców i uczelnię.

W końcowej części przedstawione zostały wnioski i rekomendacje w zakresie organizowania i realizacji kształcenia zdalnego na poziomie wyższym dla współczesnych studentów, przedstawicieli pokolenia Z.