Główna treść artykułu
Abstrakt
W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczące przejawów kapitału społecznego w odniesieniu do osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. W opracowaniu przyjęto założenie na temat proinkluzyjnych walorów kapitału społecznego. Teoretyczne podstawy badań własnych stanowią wybrane koncepcje kapitału społecznego oraz ujęcia społecznej inkluzji. W badania zrealizowanych z wykorzystaniem metody dialogowej udział wzięło dziesięć osób z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Uzyskany materiał badawczy opracowano zgodnie z założeniami metody hermetyczno--fenomenologicznej. Wyodrębnione kategorie analityczne świadczą o tym, że badani są pozytywnie odbierani przez otoczenie, nawiązują kontakty w środowisku, wiedzą o dostępnych formach wsparcia instytucjonalnego, ale nie są jeszcze od niego uzależnieni, uczestniczą na miarę możliwości w życiu kulturalnym. Jedynie partycypacja społeczno-polityczna okazała się obszarem nie dla wszystkich badanych dostępnym. Niepełnosprawność intelektualna nie jest czynnikiem ograniczającym kapitał społeczny, a w szczególności dobre relacje z otoczeniem oraz społeczną partycypację, co sprzyja społecznej inkluzji badanej grupy osób.
Słowa kluczowe
Szczegóły artykułu
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Bibliografia
- Ablewicz, K. (1994) Hermeneutyczno-fenomenologiczna perspektywa badań w pedagogice. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Amado, A.N., Stancliffe, R.J., McCarron, M., McCallion, P. (2013) Social inclusion and community participation of individuals with intellectual/developmnental disabilities. Intellectual and Developmental Disabilities 51, 360-375, DOI: 10.1352/1934-9556-51.5.360.
- Baczała, D., Kamecka-Antczak, C. (2020) Aktywność obywatelska młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Społeczno-kulturowe bariery inkluzji. Teksty Drugie, 2, 124-139, DOI: 10.12775/PBE.2021.023.
- Bąbka, J. (2019) Proinkluzyjne walory kapitału społecznego. Kwartalnik Pedagogiczny, 4, 104-119, DOI: 10.5604/01.3001.0013.8462.
- Bąbka, J. (2020) Style życia jako kategorie opisu realizacji zadań rozwojowych przez dorosłe osoby z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Wychowanie w Rodzinie, 1, 205-226, DOI: 10.34616/wwr.2020.1.205.226.
- Bąbka, J., Korzeniowska, R. (2021) Społeczna inkluzja osób w okresie wczesnej dorosłości z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Pedagogika Społeczna, 1-2, 103-124, DOI: 10.35464/1642-672X.PS.2021.1-2.14.
- Bourdieu, P. (1986) The Forms of Capital. W: J.C. Richardson (red.), Handbook of Theory and Research of Sociology of Education. New York: Greenwood, 241-258.
- Broda-Wysocki, P. (2012) Wykluczenie i inkluzja społeczna. Paradygmaty i próby definicji. Warszawa: Wydawnictwo IPiSS.
- Chodyniecka, A.M., Rycielski, P. (2008) Inni czy podobni? Charakterystyka osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii.
- Coleman, J.C. (1988) Social Capital in the Creation of Human Capital. American Journal of Sociology, 94, 95-120.
- Diener, E., Lucas, R.E., Oishi, S. (2004) Dobrostan psychiczny. Nauka o szczęściu i zadowoleniu z życia. W: J. Czapiński (red.) Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 35-50.
- Emerson, E., Hatton, C. (2014) Health Inequalities and People with Intellectual Disabilities. Cambridge: University Press.
- Firkowska-Mankiewicz, A. (2000) Does Exclusive Education Contribute to a Good Quality Life? Dostępny na http: www.isec2000.org.uk/abstract/papers [15.02.2021].
- Fukuyama, F. (2003) Kapitał społeczny. W: L.E. Harrison, S.P. Huntington (red.) Kultura ma znaczenie. Jak wartości wpływają na rozwój społeczeństwa. Poznań: Zysk i S-ka, s. 169-187.
- Growiec, K. (2011) Kapitał społeczny. Geneza i społeczne konsekwencje. Warszawa: Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”.
- Hall, S. (2016) Community Involvement of Young Adults with Intellectual Disabilities: Their Experiences and Perspectives on Inclusion. Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities, 859-871. Dostępny na http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.469.5761&rep=rep1&type=pdf [25.05.2021], DOI:org/10.1111/jar.12276.
- Huxley, P., Evans, S., Munroe, M., Webber, M., Burchardt, T., Knapp, M., McDais, D. (2006) Development of a ‘Social Inclusion Index’ to capture subjective and objective life domains (Phase I). Final report to the NCCRM. Dostępny na http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.469.5761&rep=rep1&type=pdf.
- Kirenko, J., Łaba-Hornacka, A. (2018) Niepełnosprawność intelektualna – wyuczona bezradność. Uwarunkowania. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
- Krause, A., Żyta, A., Nosarzewska, S. (2010) Normalizacja środowiska społecznego osób z niepełnosprawnością intelektualną. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
- Kuchta, E. (2016) Budowanie kapitału społecznego poprzez kształtowanie postaw na przykładzie małych miast i obszarów wiejskich Małopolski. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, nr 46, 385-395, DOI: 10.15584/nsawg.2016.2.23.
- Lin, N. (2001) Buliding a network of social capital. W: N. Lin, K. Cook, R.S. Burt (red.), Social Capital. A Theory and Research. New York: Aldine de Gruyter, 3-29.
- Lin, N. (2004) Social Capital. A Theory of social Structure and Action. Cambridge: Cambridge University.
- Łukasiewicz, P. (1979) Dialog jako metoda. Teksty 5, 105-121.
- Marciniak-Madejska, N. (red.) (2015) Obiektywna i subiektywna jakość życia dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną zamieszkujących województwo wielkopolskie. Uwarunkowania środowiskowe oraz poziom wsparcia realizatorów polityki społecznej. Raport z badania. Dostępny na http://www.wrot.umww.pl/wp-content/uploads/2016/02/Jako%C5%9B%C4%87-%C5%BCycia-doros%C5%82ych-os%C3%B3b-z-niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bci%C4%85-intelektualn%C4%85-raport-2014.pdf [3.03.2022].
- Merrelles, J., Buchanan, A., Walters R. (2017) “We feel left out”: Experiences of social inclusion from the perspective of young adults with intellectual disability. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 44, 13-22, DOI: org/10.3109/13668250.2017.1310822.
- Muras, M., Ivanov, A. (2006) Wykluczenie i społeczna integracja a rozwój zrównoważony. W: M. Muras, A. Ivanov (red.) Wykluczenie społeczne i integracja społeczna w Polsce. Ujęcie wskaźnikowe. Warszawa: CeDeWu, 13-30.
- Pietkiewicz, I., Smith, J.A. (2012) Praktyczny przewodnik interpretacyjnej analizy fenomenologicznej w badaniach jakościowych w psychologii. Czasopismo Psychologiczne, 2, 361-369.
- Putnam, R.D. (1995) Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech. Tłum. J. Szacki. Kraków: Znak.
- Putnam, R.D. (2008) Samotna gra w kręgle: upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Tłum. P. Sadura, S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
- Radziszewski, M. (2019) Kapitał społeczny jako czynniki rozwoju społeczeństwa i państwa. Atheaneum. Polskie Studia Politologiczne, 2, 7-31, DOI: 10.15804/athena.2019.62.01.
- Ramik-Mażewska, I. (2018) Style życia kobiet z niepełnosprawnością intelektualną. Studium socjopedagogiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe FREL.
- Stankiewicz, E. (2016) Kapitał społeczny w perspektywie interdyscyplinarnej. Kwartalnik Prawo – Społeczeństwo – Ekonomia, 4, 44-65.
- Szatur-Jaworska, B. (2005) Uwagi o ekskluzji i inkluzji na przykładzie polityki społecznej wobec osób starszych. W: J. Grotowska-Leder, K. Faliszek (red.), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza – uwarunkowania – kierunki działań. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, 63-72.
- Sztompka, P. (2016) Kapitał społeczny. Teoria przestrzeni międzyludzkiej. Kraków: Wydawnictwo Znak.
- Wilson, N.J., Jaques, H., Johnson, A., Brotherton, M.L. (2017) From Social Exclusion to Supported Inclusion: Adults with Intellectual Disability Discuss Their Lived Experiences of a Structured Social Group. Journal of Applied Research in Intellectual, 30, 847-858, DOI: 10.1111/jar.12275.
- Wiszejko-Wierzbicka, D. (2010) Niewykorzystana sfera. Partycypacja społeczna i obywatelska osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Ziemen, K. (2012) Inklusion. Dostępny na http://www.inklusion-lexikon.de/Inklusion_Ziemen.pdf [25.05.2021].