Pasek boczny artykułów

Przesłane mar 18, 2022
Zaakceptowane wrz 30, 2022
Opublikowane wrz 25, 2023
Download
PDF
Statistic
Read Counter : 265 Download : 261

Główna treść artykułu

Abstrakt

Celem artykułu jest charakterystyka zagadnienia edukacji seksualnej osób dorosłych i namysł nad potencjalnymi potrzebami osób dorosłych w tym obszarze. Ten rzadko poruszany w literaturze specjalistycznej temat wymaga analizy. Jest on istotny nie tylko z perspektywy andragogiki, ale również gerontologii, andragogiki specjalnej, gerontologii edukacyjnej czy geragogiki. Wskazać można trzy obszary, w których osoby dorosłe mogą potrzebować edukacji w zakresie seksualności, przy czym ta edukacja różni się od tej kierowanej do dzieci i młodzieży. Pierwszy obszar to realizacja edukacji seksualnej w rodzinie. Rodzice mają w tej kwestii do spełnienia dwa ważne zadania: edukacja własnych dzieci oraz wspieranie ich rozwoju seksualnego. Badania pokazują, że często tych zadań nie realizują z powodu braku wiedzy oraz błędnych przekonań o dziecięcej seksualności. Obszar drugi dotyczy obszaru osobistego – tutaj edukacja (a także psychoedukacja) może pomóc w poprawie jakości życia i zdrowia seksualnego, relacji i związków oraz w rozwiązywaniu problemów w życiu seksualnym. Trzeci obszar to edukacja specjalistów z obszaru wychowania (pedagodzy, nauczyciele, wychowawcy) w zakresie wspierania dzieci i nastolatków ujawniających problemy dotyczące seksualności oraz specjalistów pracujących w ochronie zdrowia.

Słowa kluczowe

edukacja seksualna dorośli seksualność sexuality education adults sexuality

Szczegóły artykułu

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Jak cytować
Walendzik-Ostrowska, A., & Dec-Pietrowska, J. (2023). O potrzebie edukacji seksualnej dorosłych. Dyskursy Młodych Andragogów, (24), 299–313. https://doi.org/10.34768/dma.vi24.659

Bibliografia

  1. Archambault, R.L. (1985) Sex Education for Older Learners. Journal of Sex Education and Therapy [online], 11:1, 53-55. Dostępny na: https://doi.org/10.1080/01614576.1985.11074822.
  2. Bieńko, M. i Woźniak, M. (2017) Współczesne narracje w sferzewychowania i edukacji seksualnej w Polsce, Soc. Communitas [online], 1(23), 15-36. Dostępny na: http://societas-communitas.isns.uw.edu.pl/numery/23/spis-tresci.html [1.02.2022].
  3. Błajet, P. (2018) Zdrowie i seks seniorów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  4. Buczkowski, A. (2015) Seksualność osób starszych w dyskursie eksperckim. Społeczeństwo i Edukacja [online], 16(1), 131-144. Dostępny na: http://www.humanum.org.pl/images/SiE/SiE_1_2015_www.pdf [2.03.2022].
  5. CBOS (2019) Które zawody poważamy? Komunikat z badań, 157/2019 [online]. Dostępny na: https:// www.cbos.pl/ SPISKOM.POL/2019/K_157_19.PDF [12.02.2022].
  6. CBOS (2021) Opiniena temat funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej. Komunikat z badań, 125/2021 [online]. Dostępny na: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_125_21.PDF [12.02.2022].
  7. Chomczyńska-Miliszkiewicz, M. (2002) Edukacja seksualna w społeczeństwie współczesnym. Konteksty pedagogiczne i psychospołeczne. Lublin: Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
  8. Cichocka, M. (2006) Biopsychospołeczne uwarunkowania seksualności ludzi starych. W: M. Bei sert (red.) Seksualność w cyklu życiaczłowieka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 214-236.
  9. Davis, O.G. i Weaver, R.H. (2021) Educational training for healthcare professionals about sexual health and behaviour in later life: a scoping review. Sex Education. Sexuality, Society and Learning [online]. Dostępny na: https://doi.org/10.1080/14681811.2021.2002138.
  10. East, L.J. i Orchard, T.R. (2014) Somebody Else’s Job: Experiencesof Sex Education among Health Professionals, Parents and Adolescents with Physical Disabilities in Southwestern Ontario. Sex Disabil [online], 32, 335-350. Dostępny na: https://doi.
  11. org/10.1007/s11195-013-9289-5.
  12. Fabiś, A. i Fabiś, A. (2008) Aktywność seksualna osób starszych. W: A. Jodko (red.) Tabu s eksuologii. Wątpliwości, trudne tematy, dylematy w seksuologii i edukacji seksualnej. Warszawa: Wyd. Academica, 158-164.
  13. Ferguson, M.M., Dotterer, A.M., Schwartz, S.E. i Bradford K. (2022) Parental sexual communication self-efficacy with toddlers and young children: an active learning intervention. Sex Education. Sexuality, Society and Learning [online]. Dostępny na: https://doi.org/10.1080/14681811.2022.2034612.
  14. Fornalik, I. (2020) Edukacja seksualna osóbze spektrum autyzmu i osób z niepełnosprawno-ścią intelektualną. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka [online], 19(2), 80-107. Dostępny na: https://dzieckokrzywdzone.fdds.pl/index.php/DK/article/view/763/614 [1.02.2023].
  15. Gerymski, R. i Sałacka, K. (2018) Czy intymność, namiętność i zobowiązanie kształtują satysfakcję seksualną seniorów? Wyniki badania eksploracyjnego. Seksuologia Polska [online], 16(2), 43-50. Dostępny na: https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/article/view/62958/47820 [1.02.2022].
  16. Grossman, J.M., Charnell, J.Ch. i Richer, A.M. (2022) ‘I put it all out there. I have nothing to hide. It’s my mom’: parents’ and emerging adults’ perspectives on family talk about sex. Sex Education [online]. Dostępny na: https://doi.org/10.1080/14681811.2022.2062591.
  17. Grossman, J.M., Lynch, A.D., DeSouza, L.M. i in. (2021) Resources for Teens’ Health: Talk with Parents and ExtendedFamily about Sex. J Child Fam Stud [online], 30, 338-349. Dostępny na: https://doi.org/10.1007/s10826-020-01896-x.
  18. Hinc-Wirkus, M. (2017) „Upośledzony” seks, czyli o seksualności osób z niepełnosprawnością w Polsce. Czasopismo Pedagogiczne/The Journal of Pedagogy [online], 1(4), 27-38. Dostępny na: https://repozytorium.ukw.edu.pl/bitstream/handle/item/5565/Upo%C5%9Bledzony%20seks%20czyli%20o%20seksualno%C5%9Bci%20os%C3%B3b%20z%20niepe%C5%82nosprawno%C5%9Bci%C4%85%20w%20Polsce.pdf?sequence=1&isAllowed=y [2.03.2022].
  19. Imbierowicz, A. (2012) Tabu seksualności seniorów jako wyzwaniedla współczesnej geragogiki. Ars Educandim [online], 9, 177-190. Dostępnyna: https://doi.org/10.26881/ae.2012.09.11.
  20. Instytut Badań Edukacyjnych (2015) Opinie i oczekiwania młodych dorosłych (osiemnastolatków) oraz rodziców dzieci w wieku szkolnym wobec edukacji dotyczącej rozwoju psychoseksualnego i seksualności [online]. Dostępny na: http://
  21. produkty.ibe.edu.pl/docs/raporty/IBE-raportEKD-2.pdf [11.02.2021].
  22. Izdebski, Z. (2020) Zdrowie i życie seksualne Polek i Polaków w wieku 18-49 lat w 2017 roku. Studium badawcze na tle przemian od 1997 roku. Warszawa: Wyd. UW.
  23. Izdebski, Z. (2021) Zdrowie i życie seksualne Polek i Polaków w wieku 50-74 lat w 2017 roku. Perspektywa starzejącego się społeczeństwa.Warszawa: Wyd. UW.
  24. Izdebski, Z., Dec-Pietrowska, J., Kozakiewicz, A. i Mazur, J. (2022) What One Gets Is Not Always What One Wants – Young Adults’ Perception of Sexuality Education in Poland. Int. J. Environ. Res. Public Health [online], 19, 1366. Dostępny na: https://doi.org/10.3390/ijerph19031366.
  25. Izdebski, Z., Długołęcka, A. i Radomski, D. (2016) Psychoseksualnefunkcjonowanie osób z niepełnosprawnością. Studium badawcze. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza.
  26. Jarvis, P. (1985) The Sociology of Adult and Continuing Education.London: Croom Helm.
  27. Kijak, R. (2013) Instytucjonalne i systemoweuwarunkowania przemian wokół problematyki seksualności osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualnąod instytucji totalnej w kierunku supported living. Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej [online], 9, 36-57. Dostępny na: https://niepelnosprawnosc.ug.edu.pl/archiwumpdf/
  28. niepelnosprawnosc9.pdf [1.03.2022].
  29. Kijak, R. (2018) Edukacja seksualna i doświadczenia seksualnemłodych dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną. Seksuologia Polska [online], 16, 2, 51-60. Dostępny na: https://www.researchgate.net/publication/348787289_
  30. Edukacja_seksualna_i_doswiadczenia_seksualne_mlodych_doroslych_z_niepelnosprawnoscia_intelektualna_Sexual_education_and_sexual_experiences_of_young_adults_with_intellectual_disabilities_Remigiusz_Kija [1.03.2022].
  31. Kowgier, A. (2010) Życie intymno-emocjonalne osób starszych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
  32. Krasuski, T. i Owczarek, K. (2015) Seksualność seniorów. W: K. Owczarek i M.A. Łazarewicz (red.) Pogoda na starość. Podręcznik skutecznego wspieraniaseniorów. Warszawa: Wolters Kluwer, 86-96.
  33. Lewko, A. (2016) Edukacja seksualnajako element wspierania rozwoju osób z niepełnosprawno-ścią intelektualną. Forum Pedagogiczne [online], 1, 327-337. Dostępny na: https://czasopisma.uksw.edu.pl/index.php/fp/article/view/934/961 [1.03.2022].
  34. Leyser-Whalen, O. i Jenkins, V. (2022) The Continuumof Sexual and Reproductive Health Talk Types Daughters have withMothers and Siblings. Sex Res Soc Policy [online], 19, 401-415. Dostępny na: https://doi.org/10.1007/s13178-021-
  35. 00553-2.
  36. Löfgren-Mårtenson, L. (2011) “I Want to Doit Right!” A pilot study of Swedish sex education andyoung people with intellectual disabilities. Sex Disabil [online], 30(2), 209-225. doi: 10.1007/s11195-011-9239-z.
  37. Luster, T. i Small, S.A. (1994) Factorsassociated with sexual risk-taking behaviors among adolescents. Journal of Marriage and Family [online], 56(3), 622-632. Dostępny na: https://doi.org/10.2307/352873.
  38. McCann, E., Marsh, L. i Brown, M. (2019) People with intellectual disabilities, relationship and sex education programmes: A systematic review. Health Education Journal [online], 78(8), 885-900. Dostępny na: https://doi.org/10.1177/00178969
  39. 19856047.
  40. McDaniels, B. i Fleming, A.R. (2016) Sexuality Education and Intellectual Disability: Time to Address the Challenge. Sex Disabil [online], 34(2), 215-225. Dostępny na: https://doi.org/10.1007/s11195-016-9427-y.
  41. Melasio, D.A.G, Rodríguez, D.J.O., Torres, R.A.B. i Hernández,P.E.T. (2021) A Systematic Review of Individual, Psychologicaland Sociocultural Factors Associated with Safe and Risky Sexual Behaviorin Older Adults. American Journal of Sexuality Education [online], 16:3, 415-434. Dostępny na: https://doi.org/10.1080/15546128.2021.1904310.
  42. Ostrowska, A. (2007) Seksualność osób niepełnosprawnych. W: A. Ostrowska (red.) O seksualności osób
  43. niepełnosprawnych. Warszawa: Wyd. „Garmond”, 11-24.
  44. Ostrowska, M. (2019) Aktywność seksualna osób starszych – jakość życia i stereotypy. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio [online], 39(3), 290-296. Dostępny na: https://fidesetratio.com.pl/ojs/index.php/FetR/article/view/105/106 [2.03.2022].
  45. Othman, A., Abuidhail, J., Shaheen, A., Langer, A. i Gausman, J. (2021) Parents’ perspectives towards sexualand reproductive health and rights education among adolescents in Jordan: ontent, timing and preferred sources of information. Sex Education. Sexuality, Society and Learning [online]. Dostępny na: https://doi.org/10.1080/14681811.
  46. 2021.1975671.
  47. Radomski, D. (2007) Dojrzewanie seksualne z niepełnosprawnością fizyczną. W: A. Ostrowska (red.) O seksualności osób niepełnosprawnych. Warszawa: Wyd. „Garmond”, 106-115.
  48. Romer, D., Black, M., Ricardo, I., Feigelman, S., Kaljee, L., Galbraith, J., Nesbit, R., Hornik, R.C. i Stanton, B. (1994) Social influences on the sexual behavior of youth at risk for HIV exposure. American Journal of Public Health [online], 84(6), 977-985. Dostępny na: https://ajph.aphapublications.org/doi/10.2105/AJPH.84.6.977 [2.03.2022].
  49. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela, Dz.U. 2019, poz. 1450.
  50. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty i ratownika medycznego, Dz.U. 2019, poz. 1573.
  51. Santelli, J. S., DiClemente, R.J., Miller, K.S. i Kirby, D. (1999) Sexually transmitted diseases, unintended pregnancy, and adolescent health promotion. Adolescent Medicine State of the Art Reviews, 10(1), 87-108.
  52. Saxe, A. i Flanagan, T. (2016) Unprepared: An Appeal for Sex Education Training for Support Workers of Adults with Developmental Disabilities. Sex Disabil [online], 34, 443-454. Dostępnyna: https://doi.org/10.1007/s11195-016-9449-5.
  53. Schaafsma, D. (2022) A father’s role in the sexualhealth education of their children: a scoping review. Sex Education [online]. Dostępny na: https://doi.org/10.1080/14681811.2022.2084061.
  54. Schaafsma, D., Kok, G., Stoffelen, J.M.T. i Curfs, L.M.G. (2017) People with intellectual disabilities talk about sexuality: implications for the development of sex education. Sex Disabil [online], 35(1), 21-38. Dostępny na: https://doi.org/10.1007/s11195-016-9466-4.
  55. Shtarkshall, R.A., Santelli, J.S. i Hirsch, J.S. (2007) Sex Education and Sexual Socialization: Roles for Educators and Parents. Perspectives on Sexual and ReproductiveHealth [online], 39(2), 116-119. Dostępny na: https://doi.org/10.1363/3911607.
  56. Sokoluk, W. (2003) Wychowanie do życia w rodzinie. Poradnik metodyczny dla nauczycieli. Warszawa: WSiP.
  57. Szarota, Z. (2004) Gerontologia społeczna i oświatowa. Zarys problematyki. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. A. Frycza Modrzewskiego.
  58. Szczepankowski, B. (2007) Specyficzneproblemy edukacji seksualnej niesłyszących. W: A. Ostrowska (red.) O seksualnościosób niepełnosprawnych. Warszawa: Wyd. „Garmond”, 91-96.
  59. Tastula, A. (2019) How do they do it? – It is time to modernise the practices of sex education for adults. Dostępny na: https://elmmagazine.eu/adult-education-and-sex/how-do-they-do-itit-is-time-to-modernise-the-practices-of-sex-education-for-adults/ [1.03.2022].
  60. Tederko, P. (2007) Zaburzenia seksualne u osób po urazie rdzenia kręgowego. W: A. Ostrowska (red.) O seksualności osób niepełnosprawnych. Warszawa: Wyd. „Garmond”, 116-130.
  61. Waszyńska, K. (2020) Asystent seksualny – (nie)potrzebny zawód. Seksuologia Polska [online], 18, 48-53. Dostępny na: https://journals.viamedica.pl/seksuologia_polska/issue/downloadFile/4966 [16.02.2022].